Er is weer een nieuwe afkorting trending in audioland! Geen nieuwkomer deze keer, DSD. Het Direct Stream Digital audioformaat is geïntroduceerd bij de komst van de Super Audio CD in 1999. Sony en Philips wilden met de SACD de nieuwe audiostandaard zetten. SACD?s waren destijds beschikbaar op schijven van 4,7 GB, vergelijkbaar met DVD-discs. Naast een betere geluidskwaliteit waren Super Audio CD?s ook zeer geschikt voor meerkanaalsweergave. Kortom: zinvolle vernieuwing. We duiken even in dit formaat. Kunt u lekker ‘mee-nerden’! 

Wij van Alpha-Audio vinden het belangrijk om techniek te duiden; het is geenszins een doel op zich, maar een middel om tot een optimale weergave van muziek te komen. Met de komst van digitale audio, en zeker nu de digitaal-naar-analoog conversie grote sprongen maakt, is het wel goed om enige basiskennis te hebben van de principes van digitale audio.

Pre-digitaal

In het predigitale tijdperk was muziekreproductie nog betrekkelijk overzichtelijk. Het ging om het overdragen en reproduceren van elektrische signalen. Je kon dit nog het mooist zien aan een grammofoonplaat. De diamant tast de informatie in de groef af en als je je oor er dichtbij houdt, hoor je muziek. Die werd doorgegeven via koperdraadjes naar een RIAA voorversterker, etcetera.

Daniel Weiss, oprichter van de Weiss audioproducten voor professioneel en high end, schreef onlangs een ?white paper? over DSD. Dit willen we graag met de lezers van Alpha-Audio delen. Even een technische quote voor de technisch onderlegde lezers:

?The signal is stored as delta-sigma modulated digital audio; a sequence of single-bit values at a sampling rate of 2.8224 MHz (64 times the CD Audio sampling rate of 44.1 kHz, but only at ¹?₁₆^th its 16-bit resolution). Noise shaping occurs by use of the 64× oversampled signal to reduce noise/distortion caused by the inaccuracy of quantization of the audio signal to a single bit. Therefore it is a topic of discussion whether it is possible to eliminate distortion in 1-bit Sigma-Delta conversion.?

Paul McGowen, van PS Audio, formuleerde kort en bondig en met minder jargon wat DSD is en hoe het verschilt van PCM (Pulse Code Modulatie):

?1-bit audio is simple to understand in concept.  There are no samples, there are no words, there is no code.  Instead there is a continuous streaming ?train? of single identical bits that are either on or off.  The more bits that are on, the higher the eventual output voltage becomes.  The more bits that are off, the lower the eventual output voltage. We refer to this type of scheme as Pulse Density Modulation because when you have a greater number of on bits it appears as more densely populated.  Here?s a picture that will help you visualize a 1-bit system.”

 

Hij gaat nog even verder:

“Note the blue areas are on and the white areas are off.  Also note the periodicity between single bits is identical.  The red sine wave overlaid on this image shows the results of more bits or fewer bits.  Where there are no on bits (all white) the sine wave is at its lowest point ? lots of on bits and it?s at its highest point. The speed of the bits is 64 times the sample rate of a CD and some DSD schemes run at 128 times faster than a CD. Here?s the interesting part of this: if you take a DSD stream and run it through a simple analog lowpass filter to smooth out the on/off transitions, you get music!  This is amazing considering that if you do the same with PCM you get only noise. DSD is a lot closer to analog than PCM ever thought to be.?

Met andere woorden: een DSD-signaal lijkt erg op een elektronisch signaal zoals we dat uit het analoge tijdperk kennen. Zoals in het artikel van Daniel Weiss wordt gesteld, is dit echter geen garantie voor een storingsvrije conversie van digitaal naar analoge signalen. Het kan wel verklaren waarom de geluidskarakteristiek van DSD verschilt van PCM.

Voor elke track en andere DAC?

 

We hebben de afgelopen maanden diverse DAC?s getest die DSD-formaat aflezen. De Chord Chordette QuteHD, de AMI Music DS5 en de iFi iDSD.

Onze ervaring met DSD in vergelijking met PCM is dat je echt verschil hoort. DSD is wat ronder, zachter, breder gedimensioneerd. Maar daarmee lijkt het formaat op gebied van focussering ook minder precies dan PCM. Omdat het naar ons idee een kwestie is van smaak, kunnen we niet zeggen dat het één beter is dan het ander. SACD?s zijn vooral in aanzienlijke hoeveelheden geproduceerd voor de klassieke muziek. Sommige opnames zijn gebaat bij de warmere klankkleur die DSD biedt.

We hebben inmiddels vele DA-converters mogen beluisteren. Elke DAC, en zeker de kwalitatief hoogstaande (en dat hoeven niet per se hele prijzige te zijn!), heeft een eigen karakteristiek. Dat geldt zeker voor DSD-DAC?s ten opzichte van PCM-DAC?s, maar ook binnen die categorieen zijn er echt verschillen. We kunnen ons voorstellen dat muziekliefhebbers meerdere DAC?s hebben voor verschillende soorten muziek en opnames.

Voor platenspelers zijn er exotische voorbeelden van draaitafels met meerdere toonarmen en elementen. Die hebben ook verschillende karakteristieken, net als DAC?s. Heeft u ook verschillende DA-converters in uw systeem? Gebruikt u die voor verschillende soorten muziek of muziekformaten? We zijn benieuwd naar uw ervaringen!