OPINIE – High-res audio is geweldig. Dat hoef ik u niet uit te leggen. Als ik de kans krijg, koop ik van een nieuw album de high-res editie, want de prijs is gelijk en het genot in veel gevallen groter. Maar helaas is het niet allemaal high-res wat er blinkt. Er zitten aardig wat rotte appels tussen.
Het lijkt mij vrij logisch dat als je een appel koopt, je geen peer krijgt. Of een meloen of een stuk biefstuk. En als dat wel het geval is, ga je terug naar de winkel en vraag je alsnog om een appel. Toch?
Wie online zoekt naar high-res audio, komt veelal terecht bij hd tracks (of wellicht een andere grote site). Deze website beschikt over een heel aardige database en voegt ook regelmatig nieuwe albums in hoge resolutie toe. Bij deze albums staat wat de samplingrate en bitgrootte. En die klopt natuurlijk. Maar wat niet vaak klopt is de geluidskwaliteit. Die is namelijk lang niet altijd beter. Rara hoe kan dat?
Upsampled
Ik gok dat veel albums simpelweg geupsampled zijn. En daar hebben de liefhebbers niets aan, want upsampling zorgt niet voor meer dynamisch bereik, minder vervorming of meer detail. Het zorgt hooguit voor een andere weergave. En die is ook bijna nooit beter.
Daarbij komt dat veel dacs al zelf upsamplen naar 24 bit / 192 kHz. Dus het is vrij zinloos om een geupsamplede, semi high-res opname aan te schaffen als de dac het zelf al gratis voor je doet.
Herkennen
Het probleem bij de high-res downloads is dat je niet van tevoren kan herkennen of het een geupsamplede versie is of een échte high-res versie van een mastertape of digitale master. Het zou dus fijn zijn als er ergens een platform is waarop mensen kunnen reageren op bepaalde high-res versies van een album. Is hij goed of niet? Even de rotte appels uit de mand halen, zodat andere liefhebbers er niet in bijten…
Ik ben benieuwd of u ook ervaringen hebt met high-res audio. En natuurlijk hoe uw ervaringen zijn… vindt u het wat?
Hoi Jaap, inderdaad een bekend probleem. Is het écht hi-res of alleen een geupsampelde CD-versie? Om die reden heeft het blad Stereophile recensies van HD files, waarbij ook het hoogspectrum wordt geanalyseerd, in lijn met wat Audiotic hierboven aangeeft. Mijn indruk is dat de kwaliteit gemiddeld genomen de laatste jaren toeneemt, zeker bij de grotere HD providers, zoals Linn, Naim en HD Tracks. Tegelijkertijd moet ik constateren dat bijv. Buena Vista Social Club op HD weliswaar beslist een stuk beter klinkt dan de CD, maar dat die HD versie nog steeds niet in de buurt komt van de geluidskwaliteit van de limited edition vinylversie uit Amerika van een paar jaar terug (helaas niet meer te koop en 2e hands minimaal $ 250,- …). Het verschil is ronduit schokkend. Dus je vraagt je af waar het om draait: HD, CD of gewoon de allerbeste master..? Er zijn legio slecht klinkende HD files en ook legio goed klinkende CD versies. Voor mij is vinyl meestal nog steeds superieur, ook al is het technisch niet verklaarbaar. 😉
Beste Vincent,
Ik merk ook een verbetering. Buena Vista is in mijn optiek verschrikkelijk. De stemmen staan veel te ver naar achteren. Heel gek afgemixt. Maar ja… is ook een stuk mening.
Ik zie bij HD Tracks nu of een album native 24/96 of 24/192 is of opgemixt. Dat is wel een stap voorwaarts natuurlijk. Dan weet je in ieder geval wat je koopt.
Je kan makkelijk zien of iets geupsampled is. Doe een frequentie-analyse aan de file (bestaan simpele programmatjes voor). Als er boven de 22kHz heel scherp niets meer zit was het een gewone CD opname.
Beste Audiotic,
Dat is een goede tip. Dank je wel!
Uit ervaring; high resolution kan echt het verschil maken. De pareltjes zijn in mijn oren de albums waar na ‘mastering’ geen up- of downsampling meer heeft plaatsgevonden.
Een mooi voorbeeld vind ik het compilatie-album Legend van Bob Marley, in bezit op CD, geript van CD en als originele Studio Master-versie (24bit 96kHz) > http://www.linnrecords.com/recording-legend.aspx
Het verschil tussen CD en Studio Master? De rust en vooral het ontbreken van scherpte in het hoog. Maar er zit inderdaad kaf onder het koren, want ik ben het album ook al online tegengekomen als 24bit 192kHz versie, terwijl de meeste nummers gemastered zijn op apparatuur die max. 24bit 96kHz aankan.
Het doel is m.i. dan ook niet zo zeer high res, maar vooral zo dicht mogelijk bij het origineel.
Dat is een heel goed punt, Jan. Hoe dichter bij het origineel, hoe beter. Maar dan de vraag: hoe weet je welk album niet geupsampled is? Hoe kan je zien wel album is authentiek?
HDtracks lost het op – voegt een aankoopargument toe 😛 – door aanvullende info te verstrekken hoe het high res materiaal wat ze aanbieden tot stand is gekomen. Bijvoorbeeld: American Idiot was a multi-track digital session mixed through an analog desk with analog EQ and analog effects to an analog tape deck. It was delivered to Ted Jensen at Sterling Sound in NYC as an analog 1/2? 2-track master and converted to 96/24 digital.
Raar is dan weer dat Linn Records het hierboven door mij aangehaalde album Legend van Bob Marley aanbiedt als 24bit 96kHz, terwijl HDtracks ‘m aanbiedt als 24bit 192kHz (met uitzondering van een paar nummers). Dus inderdaad; in tijden dat rund net zo goed paard kan zijn is het m.i. vooral een kwestie van zelf vergelijken.
Wel goed dat HD Tracks dat soort meta-info toevoegt. Maar idd gek dat er dan weer verschillen zitten tussen de Linn-versie en de HD Tracks versie. Het blijft voor mij een zeer troebel wereldje… Jammer, want ik heb echt geweldige high-res opnames op de nas staan. Het heeft dus veel potentie!