Een set samenstellen is voor veel liefhebbers een proces dat misschien wel jaren kan duren. Het is een proces van mix and match. Passen, meten, proeven, luisteren, twijfelen en uiteindelijk: magie. Is het echt zo moeilijk? In dit eerste deel van onze buy-guides: versterkers.
Een gemiddeld hifisysteem bestaat uit een viertal onderdelen: een versterker, een set luidsprekers, een bron en bekabeling. Ja… bekabeling is ook onderdeel van een set. Dat is in ieder geval onze mening. Hoe belangrijk dat onderdeel is, gaan we in deel vier van deze serie op in.
Elke schakel cruciaal
Wat nu het belangrijkste onderdeel is van een set, daar verschillen de meningen over. De ene liefhebber zegt de bron. Want wat daar fout gaat, kan nooit meer goed komen. Dat is een sterk argument. De ander zegt echter dat het meeste verlies in de luidspreker zit. Dus daar moet het meeste geld in gaan zitten. Weer een ander zegt de versterker. Want die moet immers alle signalen versterken en de speakers onder controle houden. Ook een goed argument. En de kabels dan? Ook een element om zeker rekening mee te houden. Immers: die moeten alle gevoelige signalen (analoog en digitaal) zonder verlies overdragen.
Eigenlijk kunnen we wel concluderen dat alle elementen een cruciale rol spelen in de hifiketen. Verander maar eens één voor één uw componenten voor een inferieur model. Een model dat ver onder het niveau van uw set speelt. U zult elke keer verbaasd zijn over de veranderingen.
Voor-, eind-, en geïntegreerd
Er is in principe maar één soort versterker: een eindversterker. De versterker die een inkomend signaal versterkt met een factor ‘X’. Een voorversterker, zoals we die allemaal noemen, is in wezen niets meer (of minder) dan een volumeregeling. Maar ja: zoals dat gaat, noemen we het nu een voorversterker of voortrap. Een versterker met voorversterker ingebouwd is een geïntegreerde versterker. Zit er nog meer in, dan heet het een receiver.
Maar moet een geïntegreerde versterker met dac (d/a-converter) dan ook niet een receiver heten?
De versterker: drijfkracht
De versterker is de drijfkracht in het systeem. Het moet in geval van een geïntegreerd model het signaal van de (of een) bron ontvangen, het volume naar wens aanpassen en vervolgens versterken naar een signaal wat geschikt is voor de luidspreker.
Elke stap in een versterker betekent dat een schakeling het elektrisch signaal naar een ander niveau moet regelen. De volumeregeling moet 2 volt (of iets wat in de buurt ligt) naar een lagere waarde zetten. Zonder verlies. Dit gedrukte signaal moet de eindversterker vervolgens met een factor ‘X’ versterken zodat een luidspreker er iets mee kan. Een vrij lastig proces!
Voeding, voeding, voeding
We hebben veel ontwerpers gesproken over de opbouw, filosofie en uitwerking van versterkers. Ze zijn het allemaal over één ding eens. De voeding is het belangrijkste onderdeel van een versterker. Het is de ‘adem’ van de versterker. De voeding zorgt voor de kracht, de souplesse en de lucht. Een schone, krachtige en snelle voeding is cruciaal voor een degelijke weergave. Zonder deze basis is het een kansloze missie om een fatsoenlijk resultaat te boeken. En dat geldt eigenlijk voor elk component in de set.
Matchen
Het belangrijkste punt bij de keuze van een versterker is dat de overall ‘sound’ u aanspreekt. De één zoekt een superneutraal geluid. De ander wil een milde weergave. En weer iemand anders zoekt warmte met een groots stereobeeld. Over smaak valt niet te twisten, dus laat u niets wijs maken. Ga op uw eigen indruk af. Uw oren liegen niet.
De beste tip voor als u op pad gaat om te luisteren, is: neem uw luidsprekers indien mogelijk mee. Het kan een gedoe zijn, maar een versterker moet matchen met uw luidsprekers. Niet alleen op gebied van geluid, maar ook op gebied van controle. De ene luidspreker vereist meer vermogen dan een ander model. In dat geval moet u geeneens zozeer naar wattage kijken, maar eerder naar een model met een degelijke, oversized voeding.
Dat de ene luidspreker een honger heeft naar vermogen, heeft alles te maken met het weerstandsgedrag van de speaker. Oudere B&W’s zijn berucht om hun lastige aansturing. De Bowers & Wilkins PM1 is ook een bijzonder lastig model dat een zeer stabiele versterker vereist. We hebben tijdens tests versterkers onderuit horen gaan. Ook modellen met twee keer 100 watt. Onze eigen Dion Audio SD60-versterker met twee keer 60 watt in 4 Ohm blijft echter zonder moeite overeind. De reden: een degelijke, zeer stabiele voeding.
Als u dus gaat luisteren op een andere speaker dan uw eigen model thuis (wellicht zelfde merk, maar andere serie… en dus anders), dan kunt u een heel andere indruk krijgen van een versterker.
Features
Er komen steeds meer versterkers met allerhande extra’s op de markt. Denk aan converters, bluetooth, usb-dacs en wellicht zelfs streamers. Eigenlijk all-in-ones dus.
Zoekt u iets compacts, dan is dat een ideale oplossing. Bedenk wel dat al deze zaken van dezelfde voeding in de versterker ‘snoepen’. Is het goed opgezet en uitgewerkt, dan hoeft dat geen negatieve impact te hebben. Is het minder mooi uitgewerkt… U begrijpt wat we willen zeggen.
Klasse ‘X’
Er zijn diverse schakelingen en soorten versterkers. Klasse A, klasse AB en klasse D zijn het meest gangbaar. Klasse D heeft geen goede naam. Een beetje terecht is het wel, want in veel gevallen klinkt het ook minder verfijnd dan een klasse A of AB-model. Echter er zijn ook genoeg slechte klasse A of AB versterkers. En er zijn wel degelijk mooie klasse D versterkers te vinden. Luister maar eens naar de NAD M2 of de Dion Audio SD100 versterkers.
Welke schakeling of techniek goed is, is eigenlijk niet relevant. Ga luisteren. Is een versterker goed, dan is een versterker goed. Is het niet goed, dan is het niet goed. Ongeacht de technologie.
Resumerend
Bent u op zoek naar een nieuwe versterker, dan is het belangrijk te beseffen dat er dus voorversterkers, eindversterkers en geïntegreerde versterkers zijn. De naam zegt het al: de voorversterker regelt alleen volume. Het is een schakeldoos waar u het volume mee regelt. De eindversterker is het krachthuis. Een geïntegreerd model heeft beide elementen in één doos.
Als u moet gaan filteren, dan is het eigenlijk onmogelijk om zonder uw eigen speakers te luisteren. De versterker en speaker zijn in wezen één geheel. Ze reageren op elkaar.
Het belangrijkste onderdeel in de versterker is de voeding. Daarmee ademt de versterker. Het is de levensbron. Zonder degelijke basis valt alles in elkaar.
Succes met uw zoektocht en keuzes!
Hebt u vragen of wilt u even een klankbord. Mail ons gerust. We hebben tevens een onafhankelijk adviesservice waar u gebruik van kunt maken.
Voor de gevestigde audiokenner is het vrij eenvoudig, voor nieuwkomers is het akabadabra.
Waarom word er nog over watts gesproken terwijl het allemaal draaid om het totaalplaatje?
Dat met watts heeft schijnbaar de lettercombinatie mee waarom het goed blijft hangen in hersenen.
Vergelijk het met het woord seks, dat ook onuitwisbaar is.
Uitzoeken doe je met je oren, en niet met het doorspitten van technische gegevens.
Natuurlijk gaat niet elk piepklein versterkertje op flinke zuilluidsprekers met giga woofers goed, maar vergeet de watts en concentreer je op het geluid en de kwalitatieve bouw van audiocompenenten.
Als ik op normaal volume draai, heb ik slechts < 0,1 Watt piek.
Erg hard: 0,4 Watt piek.
Ik heb dus ( 30 W Denon) tamelijk veel headroom.
Bij zo'n laag vermogen worden er behoorlijke eisen gesteld aan de crossover vervorming.
Het geluid is gemiddeld vrij goed.
Waar moet ik op letten bij het kiezen van een betere versterker?
groet ToonB
Beste Toon,
Als je zo weinig vermogen gebruikt, zou ik voor een pure klasse A versterker gaan. Mooier wordt het bijna niet. Advance Acoustic heeft versterkers die puur in klasse A staan. Al zijn er ook genoeg klasse AB modellen die een hoge bias-afstelling hebben, waardoor je bijna nooit uit klasse A gaat.
n.a.v. vervorming bij laag vermogen
Jaap
Mijn speakers Q Acoustics hebben een redelijk rendement.
Ik heb weinig vermogen nodig omdat ik in mijn appartement slechts een kleine luisterruimte heb. De omgeving is vrij hard zodat het snel ‘volloopt’ bij een hoog vermogen.
Wat dan belangrijk is, is de vervorming, ( +intermodulatie en ruis).
Indien die zo hoog is als bij de Fosi, dan maskeert dat de ruimtelijke weergave en alle details die zo belangrijk zijn bij een orkestweergave.
Zoek je naar gegevens bij b.v. 10 mW* dan zul je die maar zelden vinden.
Wel te vinden bij topversterkers, maar die gaan buiten mijn budget.
Aan alpha-audio de vraag om daar meer aandacht aan te geven zodat ook fabrikanten daar brood in zien.
groet Toon
* van 1W naar 10 mW is een stap van 100. In dB een stap van 20.
De dynamiek van muziek gaat veel verder dan 20 dB!
Check ons recente achtergrondartikel: https://alpha-audio.nl/achtergrond/waarom-specificaties-vergelijken-compleet-zinloos-is/
Dag Jaap,
Vandaag wat bijgelezen en ik denk dat ik een probleem heb. Op mijn geïntegreerde versterker zit een rec-out en geen pre-out. Daar kan ik blijkbaar toch geen eindversterker op aansluiten omdat de volumeregeling dan niet meer werkt. Mijn dealer zei me nochtans dat het wel kon. Weet jij hoe het precies zit?
250mw/47k staat er in de specs voor de rec-out.
Dank
Geoffrey
Dat kan zeker NIET… de meeste record-uitgangen zijn vol vermogen. Lijkt me dus zeer onverstandig om daar een eindversterker op aan te sluiten. Check het even goed in de handleiding.
De sd60 van dion audio spreekt me natuurlijk ook aan maar dubbel de prijs. Mijn echtgenote wordt nu al bijna gek.
Je kan ook tweedehands zoeken. Er zijn genoeg mooie versterkers van een paar jaar oud. SD60 is zeker goed. De 100 heeft echt meer adem. Ik zou door sparen voor iets dat écht goed is. Dion Audio is mooi. Van Medevoorts zijn ook nog te vinden voor redelijke bedragen.
Dag Jaap,
Ik denk dat we qua budget een beetje op een verschillend spoor zitten. Zo’n powerhouse komt er ooit wel eens in maar voorlopig is het budget veel beperkter.
De nuprime sta 9 kan ik voor 650 kopen. Ik kan hem dan later ook als mono gebruiken. Over nuforce zijn de stemmen niet altijd even positief geweest maar Jason Lim heeft de rechten van nuforce opgekocht en is nuprime begonnen.
Over nuprime lees ik toch heel veel goeie dingen. Over de sta9 lees ik dat hij prima de klasse a/d regelt en dat het prima klinkt. The best of both worlds en dit voor een bescheiden prijs. Natuurlijk besef ik dat ik niet zoiets als een Bryston mag verwachten. Maar de lovende woorden komen van gebruikers overal ter wereld. Geef nuprime eens een kans en vraag eens wat spullen bij Dimex.
Of ken jij nog een ander bescheiden pareltje onder de duizend?
Groeten uit West-Vlaanderen
En 87 db gevoeligheid.
Dank
Geoffrey
Dag Jaap,
Ik denk er aan een eindversterker aan te kopen (nuprime sta9) met twee keer 120 watt (klasse a/d) in 8 ohm. Zou ik dan voldoende power hebben om mijn speakers van 8 ohm en 2 keer 150 rms vlot aan te sturen. Of moet ik nog zwaarder gaan? Nu heeft mijn bescheiden versterker maar twee keer 40 watt en heb ik distortie (clipping) als ik de kraan teveel openzet.
Vriendelijke groet
Geoffrey
Ik zou zeker niet de NuPrime kopen… dat ding is gewoon niet zo goed voor het geld. Ik heb de voorloper getest: NuForce. Niet muzikaal. Als je onvoorwaardelijke stabiliteit zoekt: ga voor de Benchmark. Of koop een Bryston… die blijven gaan… hoe hard je ook draait.