Muziek is emotie. En bij de liefhebbers van de betere apparatuur speelt dan ook nog de apparatuur zelf mee. En het medium. Vraag een liefhebber van streaming naar vinyl en er ontstaat een heftig gesprek. Maar daar gaan we het nu niet over hebben. Wij waren benieuwd naar hoe vinyl nu eigenlijk gemaakt wordt. We krijgen een blik in de keuken van één van de grootste perserijen van vinyl: Record Industry in Haarlem.
We gaan nog een keer dieper in op waarom vinyl nu anders klinkt dan digitaal. Dat is namelijk een heel ander onderwerp. In dit achtergrond-verhaal (en video) gaan we meer in op het proces van hoe vinyl nu eigenlijk gemaakt wordt. Ook heel interessant natuurlijk!
Aanleveren
Het hele proces begint natuurlijk met het aanleveren van de muziek zelf. Dat gebeurt veelal digitaal (ironisch genoeg). Deze master wordt bij Record Industry geschikt gemaakt voor transport op een zogenaamde master. Een ‘direct metal’. Deze schijf van rvs met een dikke koperlaag wordt gebruikt om een matrijs van te maken. Deze is nodig om uiteindelijk vinyl mee te persen.
Wat bijzonder is, is dat Record Industry zijn eigen koperplaten maakt. De rvs basis bestellen ze bij een leverancier. De koperlaag ‘groeien’ ze zelf. Dat gebeurt in een chemisch proces dat koperballetjes oplost en op de rvs-plaat groeit. Het kost ongeveer een uur om een koperplaat te maken die geschikt is om te voorzien van de muziek.
Matrijs maken
Dat maken van de matrijs gaat niet in één keer. Eerst wordt er een ‘vader’ gemaakt. De koper-master (snijding) gaat in een bad met nikkelballetjes. De nikkel wordt elektrolytisch verbonden met de master. Vervolgens gaat de vader weer in hetzelfde bad om een moeder te maken. Deze kán afgespeeld worden. Echter wordt deze versie gebruikt om de uiteindelijke matrijzen te maken die in de persmachines worden gebruikt.
De matrijs moet natuurlijk wel netjes gemaakt worden. Daarom wordt deze keurig gecentreerd en gepolijst en ontdaan van vervuiling. Zou dat niet gebeuren, dan zou de plaat vol met fouten zitten en niet goed afspeelbaar zijn. We hebben begrepen dat bepaalde klassieke labels strengere eisen stellen aan het centreren dan andere. Dat is natuurlijk ook terug te zien in de prijs.
Persen
De matrijzen komen uiteindelijk onder de pers als mal. Voor het persen komen er ‘broodjes’ (de ‘codenaam’ voor het vinyl) onder die verhit worden. De hitte komt bij Record Industry uit twee gigantische boilers. De broodjes zijn ofwel 140 gram ofwel 180 gram (voor wat mooier, dikker vinyl). Het persen zelf gaat vrij snel. Binnen 20 seconden ongeveer is een plaat wel klaar. Mede om die reden loopt het magazijn van Record Industry in twee dagen wel vol en moet er uitgeleverd gaan worden.
We hebben talloze kleuren vinyl gezien in het magazijn. Rood, blauw, paars, zwart… you name it: het zit er wel tussen.
Controle
Als het vinyl geperst is, gaat er in eerste instantie een flinke controle overheen. De eerste batch wordt van A tot Z gecontroleerd. Dat is ook een kleine oplage natuurlijk. Is alles in orde, dan kan de echte productie beginnen. Dan worden er nog steeds steekproefsgewijs controles uitgevoerd.
In principe gaat een matrijs ongeveer 1500 persingen mee. Blijkt dat er vroegtijdig vervuiling optreedt, dan wordt de matrijs natuurlijk eerder vervangen.
Inpakken, labelen… drukwerk
Als het vinyl geperst is, moet er een hoes omheen. Daar zijn gelukkig machines voor. Die machines staan overigens bij de persen in de buurt… wel zo handig. Nadat ze de platen netjes in een papieren hoesje zijn gedaan, moet de mooie cover met het artwork er nog omheen.
Het drukwerk voor de échte hoes – en de labels op het vinyl zelf – gebeurt ook bij Record Industry. Die heeft een opvallend moderne en capabele drukkerij in het pand. Dat werkt niet alleen sneller, maar ook efficiënter. Tevens zien we daar de inpak- en labelafdeling die alle hoezen voorziet van eventuele etiketten.
Einde van de rit…
We zijn nu aan het einde van de rit. De ‘metal master’ is gemaakt. De matrijzen zijn gemaakt. Het vinyl is geperst én ingepakt en voorzien van een mooie hoes. Nu is het een kwestie van deze mooie platen naar de eigenaar krijgen. Maar dat is een ander verhaal.
Bijzonder
We zijn toch wel een beetje trots. Zo’n mooie fabriek in Nederland! Een fabriek waar nog heel veel kennis, kunde en passie zit… Waar ze bewust kiezen voor kwaliteit. Waar niet beknibbeld wordt op apparatuur. Juist niet. Record Industry koopt nog steeds échte DMM snijmachines in – het is hard zoeken – en knapt deze op. Puur om kwaliteit te kunnen blijven leveren. Het is een plek waar mensen nog met een puur vak bezig zijn. En dat zien we niet vaak meer. Prachtig!
Geweldig. Ben altijd een vinyl liefhebber geweest. Heb wel een cd speler maar koop eigenlijk nooit meer cd’s.
Streamen vind ik sws niks.
Ben enorme Zappa fan en dat hoort op vinyl. Koop dan ook verschillende landen of persing.
Heb ook een nieuwe, 180 gram, gekocht en klinkt ook goed maar gaat niks boven de oudere.
Maar mooi dat het weer ‘terugkomt’ al is het voor mij nooit weggeweest.
En geweldig dat het in Nederland gebeurt.
Gr.René
Dank voor deze ‘reportage’! Streamen met 24/96, APT-X HD Bluetooth AirPlay, Sonos dit alles benadert zo dicht, ja wie kent ze nog de Direct ‘gesneden’ lp? Ja er is verschil, zodra een compressie op de gedigitaliseerde audio is toegepast. Ik hou AIFF aan en heb voor mijn gehoor geen verschil. Veel vinyl heb ik niet meer, een paar wegens emotionele waarde, het overige van mijn jaren lange verzameling is gedigitaliseerd en is opgeslagen op mijn DAS. Het verschil voor mij zijn de ‘vele voorzichtige handelingen’ die je moet verrichten. Het is de charme die mijn refurbished Linn draaitafel en zwart glimmende vinyl met zich meebrengt! Een lekker glas wijn, een kleine kraak of tik tijdens de zachte passages van Meddle Pink Floyd dit herinnert je dat je luistert naar goede historie. Het is toch prachtig dat de nieuwe generatie audio minnende mensen de kwaliteit van vinyl waardeert.
Welcome!
Ik stream net zo graag als dat ik een lp afspeel.
Ik ben dus een fan van analoog en digitaal.
Streamen vind ik gemakkelijk en fijn.
LP’s vind ik te duur voor het gemak dat ik heb van streamen,
Ik heb dus alleen een goede platenspeler en platenspelerversterker voor de LP’s die ik al heb liggen.
CD’s intereseren me niet meer, en dat als je bedenkt hoe mooi de cd geschiedenis is.
Een mooie Apple en daaraan top versterkers met fijne luidsprekers is alles wat ik nodig heb.
Bijzonder leuke kijk achter de schermen. Mijn platenspeler en vinyl al een tijdje geleden verkocht. Heb er soms wel nog heimwee naar.
Het is mooi om te zien hoe ze het maken. Toch: ik heb nog steeds geen neiging om een speler te kopen. Wil wel een keer horen hoe een écht verse plaat klinkt.
Ik heb mijn platenspeler nooit gemist. Steeds een nieuwe naald kostte een vermogen en dat getik en gekraak altijd…