Na het verhaal over audio-codecs, kregen we sterk het gevoel de proef op de som te nemen. Hoe klinken ze? Wat zijn de verschillen? En hoe kunnen we dat gemakkelijk aantonen? En aan u laten horen? We pakken ons referentienummer en gaan aan de slag met Foobar en Adobe Audition.
Een groot voordeel van Foobar is dat het nagenoeg alles kan. Ook transcoderen, zoals dat in jargon heet. Dat wil zeggen dat het van het ene format om kan zetten naar een ander format. Denk aan van WAV naar MP3. Of van WAV naar FLAC, of AAC, Ogg… etc.
We hebben een wav-file van Jacques Loussier gepakt en die omgezet naar FLAC, MP3, AAC en Ogg Vorbis. Bij MP3, AAC en Ogg Vorbis hebben we in 128 kbps en 320 kbps ge-encodeerd. Dit om te bepalen hoe het uitpakt in termen van kwaliteit.
Om te bewijzen dat lossy codecs écht lossy zijn en een lossless codec als FLAC niet, hebben we de originele WAV vergeleken met de FLAC. Dit hebben we gedaan door de tracks onder elkaar te leggen, op de sample gelijk te zetten en de ingepakte bestanden uit fase te zetten. Dat kan heel eenvoudig in Audition.
16 en 24 bit
Het bronbestand van onze Jacques Loussier is een Qobuz download. Deze is 24 bit / 44,1 kHz. Als we deze converteren zien we alleen bij FLAC de optie om bitdiepte in te stellen. Bij AAC (Apple-versie via iTunes), MP3 en Ogg zien we deze mogelijkheid niet. Onder advanced zijn nog meer zaken in te stellen bij sommige codecs. Wij houden het voor deze sessie op de standaard-instellingen.
We merken al heel snel dat er bijzonder veel wordt weggehakt als we van de originele 24 bit naar de lossy formats gaan. We raden dan ook met klem aan dit niet zomaar te doen. U kunt het heel goed horen in de ‘verschil-files’. Er is gewoon een half nummer hoorbaar in deze files. Dat hoort natuurlijk niet.
Als we een 16-bit origineel pakken van dezelfde track, gaat het al heel veel beter. Dit is hoe we het gewend zijn. Vooral veel hooginformatie die overblijft. En transient-informatie. Maar geen complete pianostukken.
Klank
Maar dan klank. Is er een verschil hoorbaar tussen de codecs op gelijke bitrate? En is er verschil hoorbaar tussen bitrates? En is er een verschil hoorbaar tussen FLAC en lossy formats?
Ja… 100%.
Dat laatste is geen verrassing. Het is direct hoorbaar in transient-informatie en dynamiek. Ook de ‘ruimte’ valt snel weg omdat de galm deels wordt weggehaald door de codec. Zeker op lagere bitrates valt dat erg op.
Maar de verschillen tussen de codecs zijn ook opvallend. AAC klinkt zeker op lage bitrates beter dan MP3. Er blijft meer van de dynamiek over. Ogg zit – volgens uw auteur – tussen AAC en MP3 in. Het is minder ruw dan MP3, maar wel íets minder verfijnd dan AAC. AAC ligt wat lekkerder – rustiger – in het gehoor.
Maar ga vooral zelf luisteren. We hebben alles – echt alles – hieronder voor u in de tabel gezet.
Download samples
U vindt hier de gehele map met bronbestanden én de converts. Ze staan allemaal in de juiste mappen.
Gehele map – 16 én 24 bit bronbestand
Speel direct af – 24 bit converts
U kunt ook direct afspelen in de browser. Let wel: links openen in hetzelfde venster. Met ctrl + klikken (of CMD) kunt u nieuwe tabs openen. Zo kunt u naast elkaar luisteren.
Begrijp niet waarom iemand nog iets anders kiest dan FLAC (je hebt nu, tig Terrabyts HD). Je kunt het op elk apparaat afspelen, ALAC werkt alleen zonder problemen op Apple.
De https://www.bluesound.com/nl/products/node-2i/ is niet happy met ALAC, maar FLAC beluisteren via MacOS gaat prima. Heb geen state-of-the-art apparatuur, maar hoor duidelijk de verschillen tussen de opnames, die uit dezelfde box met cd’s komen, sommigen vergeten de akoestiek ook te registreren. Het aantal bits bepaald de dynamiek, we weten allemaal dat dit het verschil in dB’s bepaald.
Niemand wil 144 dB geluidsdruk ervaren, 96dB (6×16(bit)) is ruim voldoende, we hebben het toch over dynamiek, het verschil tussen bijvoorbeeld ‘n tamboerijn symfonieorkest. Als je het vergelijkt met de draaisnelheid van de professionele (geschiedenis te kostbaar) spoelen recorder. De 24bit wordt gebruikt bij de opname, dit maakt het bewerken van de opname veel makkelijker EN klinkt ook beter.
Het is alleen jammer dat de opname technicus vergeet, het mengpaneel zo af te regelen dat de 0dB (max) bereikt wordt, vandaar dat sommige tracks zo zacht klinken. 44,1kHz is theoretisch voldoende, omdat (theoretisch) je boven de 22.500Hertz niets kunt horen. Maar de praktijk is anders, bij ‘n complex (muziek) signaal zijn de verschillen wel degelijk hoorbaar. Maar zoals Jaap ook ‘n keer aanhaalde, je kunt geen Hertz toevoegen als deze niet in de master zit. Oversampling wordt intern toegepast, met de betere apparatuur omdat, het toch bewezen beter klinkt. Vreemde paradox.
Jaap,
Als ik kijk naar de AAC
16 bit = 7.183.296 bytes
24 bit = 7.181.478 byte
Dat verschil is marginaal maar de 24 bit is zelfs ietsje kleiner!
Niet onlogisch als je als bron een 24 bit file gebruikt met een feitelijke inhoud van 16 bit.
Maar dat roept wel de vraag op waar dan die grote verschillen in de “verschil” files vandaan komen.
Toch iets in de alignment?
“bijzonder veel wordt weggehakt als we van de originele 24 bit naar de lossy formats gaan. We raden dan ook met klem aan dit niet zomaar te doen”
Lijkt mij logisch er is namelijk niks beneden bit 16 dus krimpt het als een gek.
Als je een “echte” 24 bit had gebruikt was dit niet gebeurt.
Dat roept wel de vraag op wat de zin is van deze vergelijking.
“zien we alleen bij FLAC de optie om bitdiepte in te stellen.“
Logisch, MP3 &Co kennen geen bit depth, alles gaat in float en wordt opgeslagen in Huffman encoding. Dat is inherent aan het lossy format.
Ik weet dat lossy formaten geen fixed bitdiepte hebben. Maar het lijkt me wel handig dit ook te melden. En de consequenties te laten zien. Ik heb alles strak gechecked en wel 5 x ge-aligned. Het werkt gewoon niet.
Ik heb Jacques Loussier op Qobuz aangeschaft. Is het écht 24-bit? Wie zal het zeggen. Wellicht niet. Zal niet de eerste zijn die ‘opgewaardeerd’ is.
Nee, het is geen 24 want niks beneden de -96 dBFS
XiVero is helaas gesneuveld maar de software is er nog.
Probeer eens MusicScope, kun je zien wat je doet.
https://sourceforge.net/projects/xivero-audio-tools/files/MusicScope%202.1.0/
Ik vraag me wel af of we bij het originele 24 bit bestand niet te maken hebben met een geupsampled bestand ipv een highres bestand. Boven de 20kHz ontbreekt elke informatie.
En het verschilbestand van de originele bestanden levert een absolute stilte op en een leeg scherm bij de frequentie analyse in Audacity!
Het is een 24 bit / 44,1 kHz dus zul je niks vinden boven de 22 kHz
De opname bevat zo te zien ook niks beneden -96 dBFS.
Dat wijst er op dat de oorsprong een 16 bits opname geweest is.
Idd… klopt als een bus.
Oké, duidelijk. Maar dan mogen we toch concluderen dat je bij Qobuz betaalt voor iets wat je niet krijgt? Een 16 bit/44.1kHz upsamplen maakt het nog geen high-res en is eenvoudig te doen door de consument.
Up-sampling is verhogen van de sample rate.
Daar is in dit geval geen sprake van, het is en het blijft 44.1 kHz
Ik vermoed dat het deze is:
https://www.qobuz.com/nl-nl/album/my-personal-favorites-the-jacques-loussier-trio-plays-bach-jacques-loussier-trio/hfge9v6u71q5a
Het kan zijn dat daar ook opnamen opstaan die wel een dynamisch bereik hebben wat de 96 dB te boven gaat en dus wel 24 bit nodig hebben.
Maar het ruikt wel een beetje vreemd.
Laatst kwam ik nog een leuke tegen: “the sound of the difference is not the difference in sound”
Bedankt voor je heldere uitleg Vincent, ik zal het onthouden. Een losse track als 24 bit verkopen terwijl hij oorspronkelijk 16 bit was (daar lijkt het hier toch op) vind ik niet oké. Maar waarom wordt veel pop ook in 24 bit aangeboden? Ik kan me moeilijk voorstellen dat met de gebruikelijke compressie en limiting in een popliedje een zo grote dynamiek nodig is.
Een interessante test weer. Ik schrok van het verschilbestand tussen wav-24 bit en aac-128 bit. Aan de andere kant toch een knappe omzetting als je bedenkt dat het bestand ongeveer 15x zo klein is! Ik heb met iTunes en Audacity het zelfde verschilbestand gemaakt. Dan blijkt die toch van mindere kwaliteit te zijn. Hij klinkt wat luider en er zit een nadrukkelijke ‘midlaag swoosh’ in. Je mag dus concluderen dat er kwaliteitsverschillen zitten in de algoritmes van de omzetting. En verder blijkt bij het lossy omzetten van 24 bit inderdaad meer verloren te gaan dan bij 16 bit. Misschien zijn de algoritmes nog niet voorbereid op de highres bestanden?