Home Review Metrum Acoustics NOS Mini DAC Quad

Review Metrum Acoustics NOS Mini DAC Quad

14

We mogen hier gerust van een revolutie op dacgebied spreken. Het Nederlandse Metrum Acoustics (eigenlijk Acelec Engineering) heeft een zeer betaalbare dac in de markt gezet met – volgens reviews – exceptionele kwaliteiten. Zelfs internationaal geroemd. Wij hebben een QUAD-versie kunnen lenen van een Alpha Audio lezer (de fabrikant had er geen meer op voorraad). Wij zijn zeer benieuwd hoe deze dac presteert!

Simpeler wordt het niet! Aan, uit en input… het rode lampje gaat uit als er een lock is.

Metrum Acoustics heeft voor de dac gekozen voor een non-oversampling aanpak. Non-oversampling? Laten we dat heel even toelichten. De meeste dacs vandaag de dag doen aan upsampling. Dat is een technologie die van bijvoorbeeld een 16bit/44,1 KHz-signaal een 24bit/96 of 24bit/192 KHz-signaal maakt. De 16-bits samples krijgen een serie 0’en erbij en de sampling-rate (het aantal muzieksamples dat per seconde wordt gemaakt) wordt opgepompt naar 96.000 of 192.000. Dat gebeurt met slimme algoritmen, waardoor de originele, analoge golfvorm zo goed mogelijk wordt benadert.

De oplettende lezer, zal gezien hebben dat 96 of 192 géén meervoud is van 44,1. Dat is juist. En hier zit een verschil met oversampling. Die gebruikt namelijk wél een meervoud van de originele 44.100 samples. Bij oversampling heb je het dus over 88,2 KHz, 176,4 KHz of zelfs 352,8 KHz. Het aantal bits hoeft niet altijd omhoog te gaan, maar in veel gevallen werkt de dac met 18, 20 of 24 bits. De nieuwste generatie gaat tot 32 bit om nog meer precisie te garanderen. Echter: dit betekent niet dat deze dac beter klinkt!

Minder vervorming

Het voordeel van up- en oversampling is dat de ruis en vervorming bij conversie naar een niet hoorbaar gedeelte gefilterd kan worden. Omdat de ruis en de vervorming zo hoog in de frequenties zit, kan de fabrikant een veel eenvoudiger analoog filter gebruiken, wat ook in veel gevallen beter klinkt. Immers: filteren binnen ons gehoorgebied, of heel steil filteren na de 20 KHz, is vaak niet wenselijk. Kortom: over- en upsampling (wat in wezen bijna hetzelfde is), zorgt ervoor dat het analoge filter het minder zwaar heeft. En dat is hoorbaar.

Een hele rits aan elco’s om schoon te voeden.

Maar waarom zou een fabrikant dan niet over- of upsamplen? Simpel: knoeien met een digitaal signaal heeft ook nadelen. De kwaliteit van een oversampler (we houden het maar even op oversamplen) is heel sterk afhankelijk van het gebruikte algoritme. Als een fabrikant er maar een zootje van maakt, staat het leuk op papier, maar klinkt het nergens naar. Dan kan je véél beter niet oversamplen en veel aandacht besteden aan een goed analoog filter dat het analoge signaal netjes aan de uitgangen zet. Dus filtert zonder muziek tegen te houden.

Twee kampen

Er zijn heel duidelijk twee kampen in de hifi. Een groep die zegt dat oversampling wel goed werkt en een kamp dat zegt dat non-oversampling de juiste weg is. Wij houden ons maar even neutraal. We hebben hele goede dacs gehoord met zowel oversampling als non-oversampling. De groepen die voor oversampling zijn, zeggen veelal dat het soepeler en minder stresserig klinkt. De liefhebbers van non-oversampling vermelden vaak de natuurlijkheid en detaillering.

NOS DAC

Acelec Engeneering laat niet heel veel los over de gebruikte chips. Heel vaak worden de Philips TDA1543 gebruikt. Mono, non-oversampling dacjes die erg goed schijnen te klinken. Metrum Acoustics heeft deze niet gebruikt. Zij gebruiken dacs die eigenlijk niet voor audio bedoeld zijn. Het typenummer is eraf gekrast, dus we kunnen ook niet achterhalen wat voor dacs het zijn.

Wel weten we wat voor input-receiver ze gebruiken. Dat is een Burr Brown DIR9001. Een 24bit/96 KHz receiver die ook op die frequentie audio kan ontvangen; de dacjes kunnen dat gewoon aan. Verder zien we nog wat nand-flash (waarschijnlijk om te bufferen, zodat herklokking mogelijk is).

Optisch en coaxiaal in… en cinch uit. Wat heb je nog meer nodig?

Voor de NOS mini DAC past Acelec (Metrum Acoustics) veel buffering toe met elco’s (condensators). Zolang het goede condensators zijn, is er niets aan de hand. Het kan voor meer rust, dynamiek en schoonheid zorgen. Matige condensators willen nog weleens zorgen voor vervelende fasedraaiingen.

Schone aanpak

De voeding van de NOS mini DAC quad die wij hebben geleend, is nog een eenvoudige transformator in een stekker. Die is nu niet meer te krijgen. Nu is alleen nog de duurdere met luxe voeding te koop. Eigenlijk wel verstandig, want een stabiele voeding is zonder twijfel belangrijk. Echter: Metrum Acoustics heeft bij deze simpele voeding wel gekozen voor een degelijke plug die netjes vastklikt aan de dac. De wisselstroom-adapter heeft drie aders, wat opvallend is, gezien het feit dat hij niet geaard is. Wellicht gebruikt hij meerdere fasen? (Wie weet hoe dit zit, graag een commentaar onderaan dit artikel).

We bepalen gehoormatig even hoe de plug om moet (toch hoorbaar in diepte en rust) en gaan serieus luisteren als de dac goed is opgewarmd. We voeden de NOS Mini DAC met de herklokte uitgang van de b-DAC (NB: deze heeft dus nagenoeg géén jitter meer! NOS-dacs zijn daar erg gevoelig voor! Pas dus op: we testen hier met een ideale bron, waardoor we ook direct het maximale uit deze dac halen!). Dat is gemakkelijker, omdat we dan zowel vanaf cd als vanaf de htpc kunnen spelen. Ook kunnen we dan direct schakelen tussen de b-DAC en de Metrum Acoustics, waardoor een vergelijk gemakkelijker is.

Energiek

We hebben nog geen prijs genoemd, en eerlijk gezegd wisten we ook helemaal niet wat de QUAD kostte toen we hem in de set opnamen. En dat is maar goed ook; het voorkomt vooroordelen. Al na de eerste noten horen we hoe speciaal dit dacje is. Jeetje: wat een energie! Wat een heerlijke dynamiek. En wat een groot plaatje horen we. Wellicht iets te groot, waardoor focussering soms wat waziger is dan bij onze referentiedac (b-DAC). Maar toch: zo’n immense presentatie uit zo’n klein doosje is indrukwekkend!

Netjes gemaakt… het meeste is dan ook gedaan met een machine.

We zetten wat Birdy op, schakelen door naar Muse, Radiohead, Skunk Anansie, Nils Lofgren en uiteindelijk nog wat Sarah McLachlan. We zijn stomverbaasd: wat een ontzettend neutrale dac. Sterker nog: we durven te beweren dat hij in zijn prijsklasse gewoon (bijna) alles wegspeelt. Als we hem vergelijken met de b-DAC, horen we dat NOS mini DAC meer nadruk legt op het middengebied en het mid/laag. De b-DAC is dat wat neutraler én schoner, waardoor vocalen wat minder korrel hebben. Toch zijn stemmen via de Metrum niet stresserig en komen ze wel natuurlijk over. De Metrum is ook weer iets meer open en energiek dan de b-DAC. En dat is niet gek, gezien het feit dat dit een non-oversampling dac is en de b-DAC een upsampling-model; die hebben toch een ander karakter.

Maar dan de prijs: de QUAD met aparte voeding kost ?390 in het zilver en ?410 in het zwart. Wat zegt u? Ja… minder dan ?400 voor een dac die zonder enig probleem in het ?1500-segment kan concurreren. Bizar…

Gemissen?

What’s the catch? Geen idee… die is er gewoon niet. Ja, wellicht het feit dat er twee inputs zijn, geen afstandsbediening en geen balanced out. Dat laatste hoeft geen probleem te zijn. Met het geringe aantal inputs hebben we wel wat moeite, maar dat komt meer door het feit dat we gewoon heel veel apparaten in de set hebben. Wie gewoon een cd-speler, settopbox of game-console wil upgraden, heeft met twee inputs vaak genoeg mogelijkheden. En anders is het nog altijd mogelijk om meerdere dacs aan te schaffen, toch?

Conclusie

Wat heeft Acelec Engineering toch een waanzinnig mooi product in de markt gezet met de Metrum Acoustics NOS mini DAC. De Quad-versie is al erg indrukwekkend op gebied van neutraliteit, beeldvorming en dynamiek. Het is echt een heerlijk dacje om naar te luisteren. Mits de bron dus lekker schoon is. Wilt u nog meer nuance en dynamiek? Dan is er nog de Octave die voor ?668 de winkel verlaat. Maar de QUAD is al echt een wereldproduct.

Meer fotos

14 REACTIES

  1. Hoi, ik heb de Metrum Quad ook nu en ben er best tevreden mee, maar vind de lovende woorden toch ook een beetje overdreven. Het is duidelijk dat de hoge tonen boven de 15kHz nauwlijks hoorbaar zijn en Dacs van ?1500 laten meestal toch een lineair verloop zien tot ruim boven de 20kHz, toch wel een significant onderscheid. Gewone 16 bit 44.1kHz audio resample ik dan toch maar op mijn PC naar 24 bit 96kHz om een wat vloeiender en subtieler hoog te creëren. Dan is het wel goed. Voor de rest is het geluid perfect. Ik heb een iets aangepaste versie van iemand overgenomen, de condensators zijn vervangen door betere types en ik heb nu een bnc coax aansluiting er op. Maar of ik de Metrum zou aanraden aan iemand…

  2. Hallo Jaap,

    Goede en genuanceerde recensie van deze dac. Ik overweeg deze aan te schaffen, maar ik zie dat de prijzen fors zijn verhoogd, te weten naar ? 473 resp. ? 493, dat is maar dan toch ruim 20% erbovenop in 2 maanden, of een creatieve BTW berekening.. Ik vind het veel, afgezien van de kwaliteit van de dac.