donderdag, maart 28, 2024
Home Review Sony HAP ES Z1 High Resolution Audio Player

Review Sony HAP ES Z1 High Resolution Audio Player

4

Voordelen

  • Klinkt erg goed
  • Gemakkelijk in gebruik

Nadelen

  • Geen streaming
  • Single ended kan beter

Prijs: € ? 2000

Bouwkwaliteit
Features
Geluid
App
Prijs
Sony High Res Wisseloord Studio

Sony?s ES-serie is altijd het vlaggeschip van de Sony-collectie. Legendarisch was de ES 9000-serie uit ca. 1998. Loodzware, uit de kluiten gewassen apparaten in goudkleur (pardon, champagne) die nu nog steeds indruk maken. Wij testen nu de nieuwe Sony HAP ES Z1 High Res speler.

Sony heeft eind vorig jaar twee high end producten gelanceerd; de HAP Z1ES audiospeler en de TA A1 ES geïntegreerde versterker. Met dit duo wil Sony een geheel eigen visie op high end audio neerzetten. Anders dan eerdere ES-producten van Sony, waar de achterzijde eerder leek op een Doctor Bibber spelbord dan ops een overzichtelijke plek voor in- en uitgangen, blinken deze audiospeler en versterker juist uit in eenvoud. Sony heeft hier een klant voor ogen die vooral gebruiksgemak wil. Muziek uitkiezen vanaf tablet of smartphone, op play klikken en genieten.

Een hi-res walkman van 15 kilo

Sony noemt het high resolution audio: digitale bestanden die het geluid in de hoogst mogelijke resolutie weergeven. De HAP (afkorting voor High Resolution Audio Player) speelt alle mogelijke audioformaten: DSDIFF (DSD), DSF, WAV (LPCM), AIFF (LPCM), WMA, FLAC, ALAC, MP3, AAC, ATRAC (NON-DRM).

Sony High Res Wisseloord Studio
Mooi display. Er zitten verder weinig knoppen op!

De 15 kilo zware HAP Z1ES is in feite een 43cm brede iPod (of, in Sonytermen, een Walkman) die uw muziek in de hoogst mogelijke resolutie kan afspelen. Sony heeft daarmee een zeker risico genomen, want het is geen streamer! Muziek kiezen van een harde schijf in uw netwerk, of streamen vanaf muziekaanbieders als Spotify of Quobus is dus niet mogelijk.

Bij het installeren en prepareren van de speler blijkt al duidelijk wat de bedoeling is. De HAP Z1ES haalt al uw muziekbestanden van uw computer, slaat deze op de 1 Terabyte grote schijf op en haalt de metadata van de GraceNote database.

Gebruik de app

U kunt via USB nog een externe schijf aansluiten Voor het afspelen van de muziek gebruikt u de Sony app voor Android of Mac. De meegeleverde afstandsbediening is meer bedoeld als noodvoorziening. Het bevat de meest basale functies (start, stop, aan, uit). De boodschap is duidelijk; gebruik de app.

Heeft u de HAP eenmaal aan het netwerk toegevoegd (met een ethernetkabel of via wifi), dan installeert u het speciale overdrachtsprogramma dat alle muziek van uw computer kopieert naar de harddisk van de HAP. U kunt ervoor kiezen om de muziekverzameling steeds actueel te houden. De instructies voor installatie staan in een meegeleverd boekje.

Uw redacteur behoort tot de categorie mensen die eerst een apparaat wil uitproberen en pas in een boekje kijkt als je op intuitie niet verder komt. Bij de HAP komt u zonder boekje niet verder dan de Aan/Uit-knop. De benodigde software staat op de Sony website en de aanwijzingen in het instructieboekje opvolgt hebt u echt nodig om te kunnen starten.

Staat al uw muziek eenmaal op de harde schijf van de HAP, dan hoeft u niet meer te bedenken wat het digitale formaat is; de HAP lust en leest ze allemaal. U kunt ervoor kiezen om de audiobestanden een upgrade te geven naar DSD-kwaliteit. Deze functie werkt prima. We schreven al eens eerder over de muzikale ervaring van DSD; met DSD wordt de weergave wat zachter en vloeiender; het kan wel ten koste gaan van focussering en diepte in het geluidsbeeld.

Zen

sony hap-z1es pre (1)
De achterkant van de Z1 ES is zeer ‘Zen’…. geen overbodige aansluitingen.

De achterzijde van de HAP is, zeker vergeleken met zijn ES-voorgangers, een Zen-ervaring. Twee paar analoge uitgangen, gebalanceerd en single-ended. Een USB-ingang voor een externe harde schijf en een netwerk-ingang. Infrarood-connectie voor de afstandsbediening en een niet-geaarde netstroomingang. Geen digitale in- of uitgangen of andere poorten.

De bedienings-app, beschikbaar voor Android en Apple, doet zijn werk prima. De menu?s zijn makkelijk in gebruik en u kunt met de app de toestellen zelfs aan- en uitzetten. Trackinformatie en afbeeldingen van de albumhoes verschijnen keurig op het display van uw scherm en op de speler zelf. Een enkele keer had de app moeite om verbinding te krijgen met de HAP. Dan verscheen er wel eens een menu van een heel andere schijf met tracks die niet af te spelen waren. Op het toestel kunt u overigens ook met knoppen navigeren.

Alles aan de HAP voelt degelijk en prettig aan; de knoppen klikken en draaien mooi en zijn netjes uitgevoerd, zoals het een high end toestel betaamt. Grappig is ook de functie dat u verschillende ?moods? kunt selecteren. Bent u in een ochtendstemming of meer van het loungen in de namiddag? Een zondagmorgen of juist in partysfeer? De HAP maakt een keuze uit uw collectie wanneer u kiest in welke stemming u bent. Verder heeft u nog de mogelijkheid om op internetradiostations af te stemmen. Naar andere streamingdiensten zult u tevergeefs zoeken. Toch echt jammer.

Spartaans

En dan de afstandsbediening, ook een Spartaans uitgevoerd balkje waarmee uit de basisfuncties kunt bedienen. We kunnen ons vinden in het uitgangspunt dat het meer een hulpmiddel is dan een hoofdbestanddeel van het systeem. Met de app kunt u immers alles bedienen. Het is echt bedoeld voor situaties waarbij u uw tablet of smartphone niet bij de hand hebt. Jammer vinden we het dat de volumeregeling op de afstandsbediening niet beschikbaar is; deze is bedoeld om een andere Sony-versterker aan te sturen, niet om het lijnuitgangsniveau te regelen. U kunt de HAP dus niet rechtstreeks op een eindversterker of actieve luidsprekers aansluiten.

Als we de HAP openen, zien we dat het in feite een computer/mediaspeler is met ingebouwde harde schijf. Digitale en analoge gedeelten zijn op aparte printplaten geplaatst en zwevend opgehangen op het stevige chassis. De componenten zijn zo te zien goed op elkaar afgestemd, en de schuin geplaatste ventilator is onhoorbaar.

Wat we wel jammer vinden, is de goedkoop uitgevoerde datakabel tussen het digitale en analoge deel van de HAP. Voor 2.000 euro had Sony wel iets beters kunnen aanbrengen. En we hoorden ook een groot verschil tussen de gebalanceerde uitgang en de single-ended (RCA/tulpstekker). Dit is wellicht te verklaren uit de zeer middelmatige en dunne kabeltjes die achter de vergulde single ended uitgangen zijn geplaatst. De gebalanceerde uitgang klinkt echt stukken beter, rustiger en ruimtelijker.

Het hoge gewicht zal komen door de zware bodemplaat, die bedoeld is om stabiliteit te geven aan de componenten.

HAP Z1 ES
De binnenkant is netjes. Veel focus op schone voeding.

Dubbele Burr Brown

De DAC chipset is een dubbele Burr-Brown (Texas Instruments) PCM1795 32-bits/192 kHz die ook in bijvoorbeeld de Denon DA10 DAC/hoofdtelefoonversterker is geplaatst. Mooi om te zien hoe belangrijk het is om een DAC-chipset goed in te bedden zodat deze zijn werk goed kan doen.

Op het platform audiocircle.com vonden we een doeltreffende omschrijving van het samenspel tussen fgpa (die de DAC-chip aanstuurt), woordklok en woordlengte:

The raw 0’s and 1’s of your music files stored on your HDD cannot be directly sent to a d/a chip for conversion to analog. They need to be formatted, digital filtered, etc. in such a way that the d/a converter accepts the bit streams. D/A chips want a Master System Clock, Left/Right Clock, Bit clock, and data line (these are the I2S signals). And mode control lines (so the d/a knows if it is getting PCM or DSD), mute control (so the output is muted when it powers up, or quickly muted and un-muted when it switches clock freq. based on the file you are feeding it).

Very simply put, the d/a chip says “give me clocking info, data, and let me know what data is for the left and right channels – and I’ll crunch the data at the right times to create the analog waveform.” D/A chip does not want a raw music file given to it. It needs to know how many bits are for each sample, what clocking freq. to use when converting, what data is LEFT, and what data is for RIGHT. And it wants a very clean power supply and reference voltage to do its conversion.

In de HAP is dit goed voor elkaar, hoewel het altijd beter kan. Net als bij auto?s is het mogelijk om de ZA1 ES te tunen naar nog betere prestaties. Aardig om te zien dat deze verbeteringen vooral worden gevonden in de interne bekabeling, de uitvoering van de analoge outputs en de interne stroombehandeling.

Luisteren

Sony?s high resolution audio player is van een hoge kwaliteit, vooral via de gebalanceerde uitgang. We raden echt aan om deze te gebruiken, want daarmee komen de kwaliteiten van de speler echt goed tot hun recht. De RCA-uitgang klinkt, ook met goede bekabeling, rommelig en weinig ruimtelijk.

HAP Z1 ES
Dit kan beter. Single ended klinkt aanzienlijk minder goed.

De DSD-remastering maakt echt een verschil maar je moet er van houden dat het geluid dan iets meer uitgesmeerd is; eerder ?smooth? dan analytisch. Het geluid krult als het ware om u heen. Dat is best een prettige ervaring. U levert naar onze mening dan wel iets in op precisie en plaatsing. In ieder geval is het mooi dat je met deze opties kunt spelen, afhankelijk van uw stemming.

Internetradio is ook van bovengemiddelde kwaliteit. De geluidsbehandeling van de HAP komt de kwaliteit van de streaming audio zeer ten goede. Sony noemt dit Digital Sound Enhancement (DSEE), waarmee gecomprimeerde audiobestanden worden opgewerkt tot hi-res audio. Het is inderdaad goed hoorbaar wat het verschil is; rust, ruimte en plaatsing is wat u krijgt.

Het voordeel van het feit dat we deze speler niet als eerste testen, is dat er al veel meetgegevens beschikbaar zijn. Deze zijn uitstekend. Bijvoorbeeld de beruchte jitter; die is in de metingen nagenoeg onzichtbaar.

De HAP klinkt echt goed! De kwalificatie high end, high resolution of ES (Exceptional Standard) is zeer op zijn plaats. Of u nu DSD afspeelt dan wel mp3-tjes, u zult vaak verrast worden door de detailrijkheid die de audiospeler weet te produceren.

 

4 REACTIES

  1. Beste specialisten, ik heb -uit mijn jongere jaren- nog een “ES 9000 HULK” in mijn werkkamer staan die nog steeds graag meespeelt en regelmatig de klankkasten nog de stuipen op het lijf jaagt. De vraag die ik voor jullie heb is de volgende: hoe kan ik moderne DSD streams in mijn ES 9000 binnenkrijgen? Deze versterker heeft namelijk slechts één poortje om DSD binnen te nemen (i-LINK S200) anderzijds werkt hij volledig in het digitale domein. Meer nog: alle andere analoge inputs (en dat zijn er hééél veel) worden intern eerst omgezet naar een DSD signaal omdat deze versterker niets anders dan DSD kan verwerken. Ik veronderstel dat ik een soort interface-box met een brok software zal nodig hebben om deze overgang te maken maar ik ken er te weinig van. Hopelijk heeft er iemand een oplossing want hij moet normaal filet-pur eten en hij krijgt al jaren worsten: zeg nou zelf…
    Groeten,
    Luc

    • De i-Link S200 poort is een Sony vinding die (bijna) alleen op Sony cd spelers en minidisk recorders uit dat tijdperk te vinden is. Er is ook een i-Link S400 poort voor video, verwarrend genoeg.

      Ik ben bang dat je deze poort niet kan gebruiken, behalve met een SACD speler van Sony die nog zo’n poort heeft (en dan moet je nog een kabel zien te vinden).

      Zijn er geen andere digitale ingangen? DSD is net als PCM een formaat. De kabel weet niet welk formaat er over de lijn gaat, het gaat om de processors die achter de ingang zitten die het signaal verwerken die bepalen of er ook DSD formaat verwerkt kan worden. Als de Sony een digitale SPDIF or TOSLink ingang heeft, dan zou het kunnen dat deze zowel PCM als DSD kunnen verwerken. Als je de handleiding nog hebt zou je daar eens in kunnen bladeren.

      • Er zijn meerdere SPDIF’s en TOSlink’s op dit apparaat Martin maar er moet een aparte clocklijn aanwezig zijn om DSD (time-based) juist te kunnen verwerken. Dat is de reden waarom Sony destijds naar een synchrone verbinding uit de computerwereld (IEEE1394a-200) moest grijpen. Vandaag is die vervangen door een meer moderne I²S verbinding. Die overgang is volgens mij hardwarematig nog te maken maar er is nog een extra probleem met name de beveiliging van de DSD files voor piraterij. Hieronder heb ik het beschreven voor een andere collega-liefhebber (in het Engels) zodat je je een beeld kan vormen. Moest er onder uw lezers toch nog een oude of jonge “taaie” zitten die hier raad mee weet, dan hoor ik het héél graag.

        Before releasing the artist’s DSD file, Sony provides a copy-protection (DTCP or Sony’s DTLA) to make sure the output-stream (of any of there equipment) is never showing unprotected content. The file can be protected in three ways: 1/ by setting the control bits in the control word or 2/ by encrypting the data of the file or 3/ combination of the previous. (Apparently Sony uses the control bits in the control words of the bitstream)
        After this “modification” we have a DSD stream that is protected (with DTLA Rev1.2).
        Now that the artist’s vocal cords are packed in “a” DSD file, let’s look at the physical file transport.
        Sony has chosen to sent the audio data over an IEEE1397 data link, over copper wire (Apple’s Firewire bus) but Sony defined ‘a variant’ on this bus and called it the i.Link.
        Sony omits the power line on the bus and works with another physical (4pin) connector. They define the bus speed at 200Mb/s resulting in the i.Link S200 (or IEEE1394a-200).
        Bottomline: this is a datapair and a clockpair that is needed to handle (time-precise) high speed data.
        This is the i.Link that Sony uses to stream serial data in between the (consumer) SACD player and the DA9000ES amplifier. (Same for video equipment)
        As they handle “protected content” the data exchange between two devices (sender&receiver) must use a kind of challenge-resonse proces to assure that both devices are members of the DTCP-scheme that may handle this protected data (similar to bank applications).
        Sony defines this as putting up ‘a LINC’ (a path or a session). Once the linc (the connection) has been confirmed by both devices, a file can be sent over the firewire line (IEEE1394a-200 or i.Link) and handled/played by the amplifier. The amplifier has (hardware?) decoding for the DTLA and therefor the amplifier MUST receive “Sony-protected” audio streams. ((Sony develloped this i.Link for audio and video file transfer applications)).
        —-

        De SPDIF’s en TOSlink’s hebben geen clock-lijn en kunnen -volgens mij- ook niet met de DTLA decoding overweg. Volgens mij is er maar één weg naar binnen voor een DSD signaal en dat is de i-Link poort.
        De vraag blijft dus: hoe een hedendaagse DSD-stream converteren naar een i-Link (fysiek) en DTLA (logical) compatibel signaal.