Wie serieus aan de slag is geweest, of serieus in de materie van pc’s en htpc zit, zal waarschijnlijk wel van het merk SOtM hebben gehoord. Deze Koreaanse fabrikant fabriceert met name usb-dacs en pc-accessoires voor htpc’s. Denk dus aan een speciale usb-kaart – de tX-USBexp – voor een muziek-pc. Zinloos? Wij krabben ook even op ons hoofd als we dit product zien. Reden genoeg om ermee aan de slag te gaan.Â
USB is digitaal. Het staat voor Universal Serial Bus, wat wil zeggen dat het een algemene standaard is voor data-overdracht en zijn werk serieel doet: de bits gaan één voor één door de bus. Uiteraard begeleid door een dataklok. Een dataklok die geheel losstaat van de audiodata, want de ontvangende kant zet het pas om naar i2s of spdif. En daar gaat dus een aparte klok op: een klok die in de dac zit: niet de pc. Kortom: het kan niet misgaan toch?
Nut?
Wij vinden audiofiele usb-kabels en insteekkaarten ook wat dubieus. Tenminste: als het gaat om jitter, datafouten en andersoortige vage claims. Op gebied van data kan er niets misgaan met usb. De asynchrone – dus niet de adaptive of synchrone modus! –Â overdrachtsmodus is bijzonder goed dichtgetikt, zoals we al eerder hebben geschreven in dit artikel over hoe usb werkt.We hebben gemeten en er zijn gewoonweg geen fouten in de dataoverdracht. Of u dus een usb-kabel van 300 euro, 1000 euro of 5 euro pakt. Als de kabel goed is, zitten er geen fouten in de data die de dac binnengaan.
Voeding
Maar waarom zijn er dan zoveel mensen die investeren in dure kabels? Er moet toch iets zijn wat een verschil maakt? En bizar maar waar: wij hebben ook demo’s gehoord waar er een hoorbaar verschil zit in kabel ‘A’ en kabel ‘B’. Eén van de zaken die wij verdenken , is de voeding. Een usb-gevoedde dac is wél gevoelig voor de kabel, hebben we inmiddels gemerkt. Overigens zijn wij falikant tegen usb-gevoedde dacs. Het werkt gewoon minder goed, al zijn ze wel lekker portable en zijn er wel enkele mooie modellen op de markt.
Maar waarom werkt een duurdere, luxere kabel dan beter bij een usb-gevoedde dac? Afscherming van de data- en voedingslijnen. Door voeding en data goed gescheiden te houden, werkt de ruis toch wat minder door in de dac. Tenminste: dit is onze filosofie. Het hoeft niet waar te zijn. Wij gebruiken hier ook maar onze ‘common sense’.
Oplossing?
Maar als de voeding invloed zou hebben op de prestaties van usb-dacs (bepaalde modellen), dan moet er toch een oplossing zijn bij de bron: de pc. En die is er: de audiofiele usb-kaart van SOtM. De tX-USBexp om precies te zijn. Deze kaart van 379 euro heeft als basis de usb 3-chip van Texas Instruments. SOtM heeft daaromheen de print behoorlijk aangepakt. Denk aan heatsinks om chips stabiel te houden, mooiere condensators, een degelijke klok en de mogelijkheid een externe voeding te gebruiken. SOtM heeft een optionele accuvoeding die zowel op hun usb-interface werkt als op deze usb-kaart.
Voeding, voeding, voeding. Dat is waar het om draait in de hifi en dus ook bij deze kaart. Dat is wel duidelijk als we de SOtM tX-USBexp bekijken. Veel afvlakking en dus de mogelijkheid de kaart met een accuvoeding te voeden. Geheel (nou ja: je blijft contact houden met de pci-express bus) ontkoppelt van de pc. En dus vele malen schoner. Maar is het nu effectief?
Installatie
Het installeren van de usb-kaart van SOtM is een fluitje van een cent. Het is een kwestie van de kaart in de pc plaatsen (elk pci-express slot werkt, of het nu 1x, 4x of 16x is. PCI-express schaalt automatisch) en de driverdisc starten. De driver installeert feilloos en de kaart wordt in ons geval direct herkent en geactiveerd.
We sluiten in eerste instantie de Tentlabs b-Dac aan op de usb-poort. Later gebruiken we ook een dX-USB-HD usb-interface van SOtM. Beide apparaten werken feilloos via de usb-3 interface van de tX-USBexp.
De dacs sturen hun muziek naar een Dion Audio T92 buizen voorversterker die het weer doorzet naar een (in ons geval stereo) SD60 eindversterker. Deze stuurt een setje Bowers & Wilkins PM1 aan. Bekabeling komt van AudioQuest. De energievoorziening komt bij Kemp vandaan: een Powerstrip 8 Plus.
Bizar
Heel bizar, maar gewoonweg waar: we horen een behoorlijk verschil! De SOtM komt echt een stuk muzikaler over en brengt meer detail dan de standaardpoorten van ons Asus-moederbord. Het belangrijkste element is daarbij meer rust  in de weergave. En ook meer mildheid. Veel scherpe randjes zijn verdwenen als we via deze speciale usb-kaart spelen. Scherpe randjes die wij associëren met hoogfrequente storing.
En zo wordt onze theorie toch weer wat ondersteunt: het probleem bij usb-audio is vervuiling op de voedingslijnen. Wellicht werkt deze ruis ook door op de klok van de converter, want ook jitter lijkt wat lager als we spelen via de SOtM, maar nu gissen we een beetje.
Als we even weer via de gewone poort spelen, horen we toch dat deze minder verfijnd zijn werk doet. Het totaalplaatje is gewoonweg minder muzikaal. Jeetje, wat is dit verslavend. Het kan dus wel beter. Logisch ook wel: want een pc is één grote bron van hoogfrequente vervuiling. Die werkt ook gewoon door via de usb-poorten. En als een dac deze storing niet helemaal weg kan filteren (en dat gaat natuurlijk nooit 100 procent), werkt het door in de audio.
Pittig
Maar er is een keerzijde: de SOtM is behoorlijk prijzig. Voor 379 euro zijn er in principe ook andere mogelijkheden om het geluid te verbeteren. Denk aan modificaties, mooiere analoge bekabeling, of wellicht een betere voeding in de dac. Maar als dat allemaal al is gebeurd, is de SOtM usb-kaart zeker een overweging waard. Het is een effectief product voor wie van zijn pc een hoogwaardige bron wil maken. U moet dan niet bang zijn in de pc aan de slag te gaan. Of u moet natuurlijk de verkopende partij vragen de kaart te plaatsen. Ow… wellicht een inkoppertje, maar de kaart moet wel in de behuizing en op het moederbord passen. En in een latop past hij natuurlijk sowieso niet.
Conclusie
Ja… schiet maar: wij horen een verschil tussen de standaard usb-poorten en de audiofiele versie van SOtM. We horen duidelijk meer rust en minder scherpte. Detaillering neemt toe en het totaalplaatje doet meer muzikaal aan. En dat is geheel onafhankelijk van de kabel. Wij raden dan ook eerder deze investering aan dan een nieuwe usb-kabel. Maar… de SOtM is wel erg prijzig. 379 euro is pittig. Neem daarbij dat u ook de pc open moet maken en de kaart moet installeren en het is wel iets om even goed over na te denken.
Ben benieuwd of de USB-Dac up functie van het Gygabyte Sniper A88X moederbord waarbij de voeding van de Usb poort helemaal uitgeschakeld kan worden in de buurt komt van de Sotm kaart. Zou een interessant moederbord kunnen zijn voor een htpc gericht op audio.
Beste Ad,
Dat is een heel interessante optie om eens te testen! Ik ga dit moederbord eens aanvragen bij Gigabyte. Dank voor de tip!
Ik ervaar eigenlijk precies hetzelfde als wat jij concludeert, het klinkt wat minder digitaal en is prettiger om langer naar te luisteren. Ik zit nog wel te twijfelen of ik niet de stap naar eenNAD M50 zal maken ? Volgens mij klinkt dat beter dan welke HTPC dan ook ? Ik moet maar eens proberen of ik er een tijdelijk kan proberen ergens…
De NAD M50 klinkt beter dan mijn htpc. Maar ik heb het vergelijk nog niet kunnen maken met een SOTM-kaart én de nieuwe XBMC. Zal een mooie strijd worden!
Probeer de JCAT USB van jplay.eu, sindskort leverbaar. Die presteert nog beter… in afwachting van de BOTWS voeding kan ik weer jaren genieten.
Dag FK,
Hey, die ken ik nog niet. Ik ga eens kijken!
Die gasten leveren in elk geval kabels op proef. Dus vast ook wel een recensie exemplaar van die kaart 🙂
Zou mooi zijn. Ik ga kijken.
Hallo Jaap mooi verhaal, maar Pffff zie door de bomen het bos niet meer. Wat is nu beter/ verstandiger om verder mee te gaan. Ik had net een p.c.(die in een andere ruimte staat) Met J river en een fraaie app met Jplay voor de ipad voor elkaar met het idee om een usb dac op de pc te zetten en deze op m’n set aan te sluiten, maar ben momenteel ffe de weg kwijt of ik hier wel mee verder moet. Ik ben pas naar een audio winkel geweest om me te orienteren voor een usb dac en die beste meneer gaf weer aan dat ik beter kon gaan streamen met bijvoorbeeld een streamer van bluesound omdat deze ook 24 bit 192 Khz kan afspelen en het geluid beter zou zijn als je gaat streamen.
Wat is nu waar ? Ik weet het ffe niet meer. Ik vond m’n Jriver net zo mooi en prettig werken op m’n pc en Jplay app en dacht dat ik er bijna was en allen nog een usb dac nodig had. Help !!
Beste Renzo,
Lekker advies! Een klant die druk bezig is met een htpc naar een streaming-oplossing duwen! En wat een onzin zeg: een BlueSound die beter klinkt dan een goede usb-dac? Poe… daar kan ik echt boos om worden! Het ligt er 100 procent aan wat voor usb-dac je pakt. En hoe goed de pc is ingeregeld. J River klinkt uitstekend als je het goed instelt. En zet daar een degelijke dac achter en het systeem speelt de sterren van de hemel. Laat je niets wijsmaken… Voor Bluesound (ik heb het gehoord en het klinkt zeker heel erg goed, test volgt na mijn vakantie) ben je zo 700 euro kwijt. 1000 als je het gek gaat maken. Ik weet niet wat je budget is, maar voor dat geld heb je een verdomd goede usb-dac.
Beste Jaap
Bedankt voor je zeer snelle reactie.
Ik had een aantal instap usb dac’s bekeken en jou fraaie review gelezen over de micromega mydac die mij in eerste instantie wel aansprak. Omdat het een eerste setup zou worden dacht ik aan de micromega mydac of de schiit bifrost. M’n budget ligt rond de 500 euro maar ben bereid om die wat omhoog te trekken. En toen kwam deze beste man met die bluesound en die koste 450 en dat is in de lijn van de genoemde dac’s kwa prijs en ja die heb ik ook even kunnen beluisteren en klonk best wel erg goed, daarom was ik tevens in de war. omdat ik nog geen enkele usb dac heb kunnen horen is mijn vraag of ik met een usb dac die ik benoemde nog beter zou kunnen presteren of moet ik dan m’n budget veel omhoog gooien. Groeten Renzo
Voor rond de 500 – 700 euro kan je echt een geweldige dac kopen. Denk aan de Metrum Acoustics NOS Mini DAC. Moet je nog wel een usb-receiver bij aanschaffen: een HiFace is een mooi model. Of een Musical Fidelity V-Link. Maar een Rega Dac is ook een optie. 700 euro en een bijzonder muzikaal apparaat. Nog een optie zou een HiFace Evo Dac zijn met een nette kabel en wellicht een aparte usb-kaart. Speelt bijzonder goed!
Beste Jaap hartelijk bedankt voor je advies ik ga hier mee aan de slag.
Hier onder alvast een link/filmpje als bedankje voor je support. Huidige set nog zonder externe DAC ben dus erg benieuwd wat de set straks gaat doen met externe Dac.
Groeten Renzo
http://youtu.be/gQ7nt1agkdI
Lees nogmaals mijn reactie, er zitten grote verschillen tussen kabels dus daar zijn we met elkaar over eens.
Waarom deze worden gemaakt is mijn een raadsel, behalve als je geen bass/treble regelaars hebt zie ik de zin er nog van in.
Ik denk dat kabelfabrikanten zeker niet bewust kleuring meegeven aan kabels. Het is gewoon een kwestie van geld. Hoe beter het materiaal, hoe beter de pluggen en hoe beter de afscherming, hoe neutraler de weergave. En tsja… dat kost geld. Vandaar de diverse series. Daarbij komt dat elke fabrikant een andere filosofie erop nahoudt. De een gelooft in zilver. Die weer in goud en koper. Dan gelooft merk ‘A’ in stranded. De ander weer in solid core. Dan nog de discussie over solderen of niet. Of welke vorm van afscherming het beste is… zo kan ik nog wel even doorgaan. Elke visie en filosofie heeft zijn waarheden. En elke toepassing zorgt voor een vorm van kleuring. Dat is mijn mening. De beste kabel is en blijft geen kabel :-).
De een na beste kabel is een optische kabel, tenminste dat is mijn ervaring. Beter dan coax en galvanisch gescheiden. Geen elektrische weerstand, geen capaciteit en geen inductie. Dat zijn 4 voordelen… ken jij 1 nadeel?
Nou… er zijn talloze nadelen aan optisch. Het hele systeem is gigantisch gevoelig voor jitter. Cees Ruijtenberg heeft optisch met coax vergeleken. Bij optisch was véél meer storing meetbaar.
Ik stelde ook dat er grote verschillen zijn in speakerkabels (demo Nordost), dus daar zijn we het wel met elkaar eens.
Alleen vind ik het nonsense dat er zo veel verschillen zitten in kabels als dit met treble/bass regelaar ook is op te lossen, in het geval als je deze niet hebt denk ik dat het zin heeft.
De demo’s van Nordost ken ik. Zeker één van de beste op beurzen die ik ken. Vandaar dat ik ze altijd blijf bezoeken… erg boeiend, ontnuchterend en inspirerend!
Een demo gehoord op een show van de verschillen tussen usb kabels. Dertig man erg stil omdat er gewoonweg geen verschillen te horen waren, gelukkig voor de leverancier was er iemand die het verschil hoorde.
Bij een andere demonstratie van speakerkabels was het verschil zo groot dat ik ben weggelopen omdat ik mij belazerd voelde.
Beste Look,
Het kan bijzonder lastig zijn om verschillen te horen tussen bekabeling. Zeker op een systeem wat je niet goed kent én dan ook nog op een show waar het doorgaans rumoerig is. Ik zou daar persoonlijk (nog) geen conclusies uit trekken. Mijn advies: probeer altijd zaken uit op je eigen systeem waar je vertrouwd mee bent. En neem een avond waarop je niet veel andere dingen te doen hebt. Pas dan heb je de rust en een vertrouwde omgeving en kan je conclusies verbinden aan je bevindingen.
Wat bedoel je precies met de demo van speakerkabels? Er kunnen namelijk wel degelijk grote verschillen zitten tussen speakerkabels. Het verschil tussen de AudioQuest Rocket88 en de Oehlbachs die ik voorheen gebruikte op mijn tweede testsysteem is niet gering! Beide prima kabels, maar de AQ is toch beduidend mooier.